Update augustus 2024

Informatie via Sensoa, het Vlaams expertisecentrum voor seksuele gezondheid:

Er is voorlopig geen uitbraak van de nieuwe variant in België. Het is niet nodig om je op dit moment te laten vaccineren. Na de eerste Europese besmetting van augustus 2024 in Zweden volgde de tweede besmetting in oktober in Duitsland.

Als je in 2022 gevaccineerd bent voor Mpox, ben je beschermd tegen deze variant. Let wel: het vaccin biedt geen volledige bescherming. Na vaccinatie is het dus nog steeds mogelijk het virus op te lopen.

De vorige variant van Mpox komt nog wel voor in België: blijf waakzaam voor symptomen en raadpleeg een arts bij vermoeden van Mpox.

Vlaanderen heeft vaccins beschikbaar voor als er een uitbraak is. We houden jullie op de hoogte als dit verandert.

Bezoek de pagina van het Instituut voor Tropische Geneeskunde voor alle updates over mpox en vaccinatie.

De ziekte 

Mpox? 

Mpox of apenpokken is een ziekte die vooral voorkomt in Centraal- en West-Afrika. In mei 2022 maakte de ziekte zijn intrede in Europa en Noord-Amerika, waaronder België. Wereldwijd zijn er momenteel zo’n 50 000 bevestigde diagnoses, waaronder een 700-tal bij ons. Er is een dalende trend in Europa, wat wil zeggen dat er nog besmettingen zijn maar dat die in kleinere mate toenemen. 

Indien je besmet bent met het Mpox virus zal je binnen de 5 à 21 dagen symptomen ervaren. Deze eerste symptomen zijn in de meeste gevallen gelijkaardig aan griepsymptomen. Namelijk: spierpijn, koorts, rillingen, vermoeidheid, hoofdpijn en algemeen onwel.  

Hierna volgen in heel wat gevallen huidletsels. Dit kan gaan om bultjes, puistjes, blaasjes of etterbuilen. De huidletsels krijgen vaak korstjes om daarna te genezen. Helaas kan je aan deze letsels pijnlijke steken en/of jeuk ervaren. De letsels bevinden zich vaak aan de anus, geslachtsorganen, het gezicht en de handen.  

In enkele gevallen ervaren patiënten ook keelklachten of ontstekingen aan de anus en/of plasbuis.  

Eén persoon die besmet was met het Mpox virus en ernstige andere aandoeningen had, is overleden. De doodsoorzaak is de combinatie van die vele aandoeningen. 

Wat kan ik doen om Mpox te voorkomen?  

De ziekte is overdraagbaar via direct contact met de huidletsels, en direct contact met lichaamsvochten en/of slijmvliezen van een besmet persoon. Deze vormen van contact klasseert het Instituut voor tropische geneeskunde (ITG) als ‘zeer hoog risico’. De ziekte is geen SOA (seksueel overdraagbare aandoening), maar verspreidt zich makkelijk via seksuele contacten. Opgelet! Momenteel wordt nog onderzocht of condooms wel voldoende bescherming beiden tegen het virus.  

Verder spreekt het ITG ook over ‘hoog risico’ contacten. Dit gaat dan om de uitwisseling van (veel) speeksel, langdurig contact met besmette oppervlakken of linnen (beddengoed, handdoeken, iemands kledij dragen), wonen bij een besmette persoon en drie uur of langer op één of twee zitplaatsen afstand van een persoon met symptomen zitten in een vliegtuig, bus of trein.  

De voornaamste voorzorgsmaatregelen:  

• Beperk contact met besmette personen. Dit is natuurlijk niet vanzelfsprekend of mogelijk voor iedereen. Wissel in dat geval contactgegevens uit met personen met wie je intens direct contact hebt gehad.  
• Blijf thuis indien je je ziek voelt. Zo bescherm je jezelf en anderen. Indien je toch je huis moet verlaten, bijvoorbeeld om naar de dokter te gaan, draag dan een mondmasker en kledij die eventuele huidletsels bedekt.

Ik denk dat ik besmet ben. Wat nu? 

• Neem contact op met de bestaande testcentra of de polikliniek van het ITG op het nummer 03 247 66 66 van 9u tot 17u
• Isolatie: blijf thuis, indien je huisgenoten hebt dan blijf je best in je eigen kamer.  
• Vermijd lichamelijk contact, zeker seksueel contact. Opgelet: condooms alleen geven onvoldoende bescherming  
• Vermijd contact met dieren (vooral knaagdieren)  
• Verwittig mensen met wie je de afgelopen drie weken contact had 

Wat doet çavaria?  

Çavaria maakt deel uit van een ronde tafel over Mpox. Die bestaat uit leden van FOD volksgezondheid en verenigingen uit het middenveld. Tijdens deze gesprekken delen we de signalen die wij binnenkrijgen en manen we de overheid aan om sensitief en proactief om te gaan met deze epidemie.  

Zit jij met bezorgdheden? Je kan die aan ons doorgeven via [email protected] of volledig anoniem via Lumi. 

Daarnaast beklemtonen wij tijdens deze meetings de nood aan een uniforme strategische aanpak:  

• tijdige en transparante communicatie via één algemeen informatiepunt per gemeenschap
• aandacht voor stigmatisatie
• diverse mogelijkheden voor vaccinatie zodat die voor iedereen toegankelijk is
• minder strenge voorwaarden
• meer vaccins

Çavaria blijft actief het werk van de regering in dit dossier opvolgen. We zijn blij met de vooruitgang, maar benadrukken dat er nog steeds een hoge nood is aan meer vaccins om alle MSM te beschermen. Ook is er nood aan meer testlocaties en een efficiënter verloop van deze testprocedure.  

Stigma  

Binnen Europa en Nood-Amerika vond de eerste uitbraak plaats binnen de sociale groep 'mannen die seks hebben met mannen' (MSM bv. homomannen). Omdat zij ook vaker contact hebben binnen dezelfde sociale groep zet het virus zich momenteel vooral verder binnen deze groep. Een besmetting heeft dus niets te maken met je seksuele oriëntatie. Iedereen die risicocontacten heeft met iemand die besmet is maakt kans op Mpox.  

Er is dus geen probleem met specifieke communicatiecampagnes en maatregelen naar deze groep toe. Het wordt echter wel een probleem wanneer de overheid voornamelijk inzet op campagnes gericht op MSM, zonder ook tegemoet te komen aan de nood aan hulpverlening en vaccinaties voor zij die hogere risico’s lopen. Echter door enkel te focussen op campagnes zonder gestructureerde hulpverlening, vergroot het risico op stigma en discriminatie die sowieso al rust op deze groep.  

In 2022 werden in België voornamelijk MSM getroffen worden door apenpokken. De overheid slaagde er toen onvoldoende in om hen uitgebreid en gestructureerd te voorzien  van vaccinaties, informatie en mentale ondersteuning.

Het was én is echter essentieel dat de brede bevolking gesensibiliseerd wordt. Zij zijn immers niet immuun voor het virus. Daarnaast speelt deze sensibilisering een belangrijke rol in het actief bevechten van stigmatisatie van MSM tijdens deze epidemie. Door de brede bevolking te voorzien van correcte informatie, minimaliseren we het risico op stigmatiserend gedrag naar MSM toe.

Kortom, het virus moet serieus genomen worden. Er is nood aan een structurele aanpak om het virus zo snel mogelijk aan te pakken.  Een aanpak met erkenning voor de angst die MSM op dit moment ervaren. Een aanpak waarin MSM beschermd worden en iedereen actief bijdraagt aan het indijken van dit virus.

Meer lezen?  
 
Monkeypox: get the facts right, push back against the stigma 

Meer info? Vragen?

Het Instituut voor Tropische Geneeskunde heeft alle nodige info gebundeld in een duidelijke FAQ. Klik hier voor meer info. 

Vragen? Nood aan een gesprek?  

Maakt dit je ongerust? Heb je nog vragen of nood aan een gesprek?  
Contacteer onze info- en luisterlijn Lumi via www.lumi.be  

Wat doet çavaria?

Ik wil meedoen

Nieuws en actualiteit

Ik wil verhalen lezen over LGBTI+ welzijn

Waarom is dit problematisch?  

MSM worden nu op basis van hun groepsidentiteit uitgesloten van bloeddonatie. De veronderstelling dat alle MSM seksueel risicovol gedrag stellen is stereotyperend en fout. Net zoals de hiv-epidemie is de groep MSM divers: er bestaat niet één vast profiel van MSM.   

De uitsluiting van 4 maanden, die in feite voor de meeste MSM een volledige uitsluiting is, is een traumatische en ongerechtvaardigde actie. Het gevaar komt niet voort uit iemands seksuele oriëntatie, maar wel uit individueel seksueel gedrag dat iemand stelt.    

Daarnaast zien we nog enkele argumenten tegen deze uitsluiting: 

• Door de vernieuwde bloedscreening tools en het universele testen van alle gedoneerde bloedproducten is het risico op transfusie gerelateerde hivinfectie extreem laag. 
   

• Recent onderzoek uit 2019 van Sensoa, het Vlaams expertisecentrum voor seksuele gezondheid, toont aan dat er bij MSM een dalend besmettingscijfer van hiv is.  
   

• Deze aanpak versterkt stigmatisering leidt het tot een gemiddeld lager welzijn door gezondheidsongelijkheden. Dat leidt tot een vervreemding van gezondheidsinstellingen, hogere percentages verstoorde gemoedstoestanden en suïcidaliteit, middelenmisbruik en een slechtere fysieke gezondheid. 
   

• Er is een tekort aan bloeddonoren in Vlaanderen. Volgens de cijfers van het Rode Kruis doneert maar 3% van de volwassenen bloed. MSM toelaten om te doneren zou tegemoetkomen aan de tekorten en is in het algemeen belang.  

Waarvoor ijvert çavaria?   

Çavaria wil dat deze discriminatie op basis van groepsidentiteit eindigt. We stellen voor over te gaan op een individuele risicoanalyse van elke donor op basis van hun seksueel risicogedrag, los van seksuele oriëntatie. Wij vragen een gelijkwaardige behandeling van MSM.  

Concreet wil dit zeggen:  

• Toelating van MSM om bloed te doneren zonder uitsluitingscriteria specifiek op basis van hun identiteit als MSM. 

• Een uitgebreide vragenlijst waarin men iedereen bevraagt over individueel risicogedrag met niet-stigmatiserende formuleringen.  

• In geval van individueel risicogedrag een algemene uitsluiting van 4 maanden voor iedereen, ongeacht seksuele oriëntatie.  

Hoe verder?  

De wetgever zegt in 2023 de wet opnieuw te willen bekijken. Als onderzoek over landen waar geen uitsluitingstermijn geldt voor MSM, positieve resultaten toont, zal die mogelijk afgeschaft worden. Çavaria blijft dit dossier nauw opvolgen.

Disclaimer: wettelijk kan een potentiële donor die foutieve informatie meegeeft in de vragenlijsten van donorcentra aangeklaagd worden voor valsheid in geschrifte, het gebruik van valse stukken en het aanzetten tot deze misdrijven.

In april 2019 voegde het Rode Kruis een nieuwe vraag toe aan haar medische vragenlijst voor donoren waarmee transgender personen (voorlopig) uitgesloten werden van het doneren van bloed: ‘Komt uw huidige geslacht overeen met uw geslacht geregistreerd bij geboorte?’ Deze vraag zou daarvoor ook al mondeling gesteld zijn door de afnameartsen.

Na overleg met çavaria en het Transgender Infopunt werd op 30 september een nieuw beleid gelanceerd, zodat transgender personen wel bloed kunnen geven. Het houdt in dat voor transgender donoren dezelfde regels gelden als voor alle donoren.

Uitstel omwille van hormonale therapie

Wanneer een transgender persoon in het kader van een medische transitie een hormonale therapie opstart, zal er wel een uitstelperiode gelden van drie maanden sinds de opstart van de therapie. Hiermee wordt rekening gehouden met het veranderen van het hemoglobinegehalte in het bloed. Omwille van dit gehalte wordt in de wetgeving een onderscheid gemaakt tussen ‘mannelijke’ en ‘vrouwelijke’ bloedgevers.

Registratie van het rijksregisternummer

Het Rode Kruis zal het huidige rijksregisternummer registreren en de koppeling maken met het oude nummer. Dit is belangrijk om alle bloedproducten te kunnen traceren. Het Rode Kruis moet het geslacht bij de geboorte ook kunnen bepalen om transfusiereacties te vermijden. Bij een vrouwelijk geboortegeslacht kunnen er immers antistoffen in het bloed aanwezig zijn die deze reactie veroorzaken. Çavaria pleit ervoor om de onduidelijke vraag op de medische vragenlijst (komt uw huidige geslacht overeen met het geslacht geregistreerd bij de geboorte) te vervangen door een administratieve vraag over het huidige (en eventuele oude) rijksregisternummer. In combinatie met de vraag naar hormonale therapie moet dit het Rode Kruis voldoende inzicht bieden om risico’s uit te schakelen.

Toch nog uitsluiting op basis van seksuele contacten

Uit de gesprekken met het Rode Kruis blijkt dat er toch een specifieke uitstelperiode geldt voor transgender personen in het kader van seksuele contacten, gelijkgesteld aan een risicosituaties (= uitstel van 12 maanden). Concreet betekent dit dat enkel een seksueel contact tussen een cisgender vrouw en een transgender persoon niet gelijkgesteld wordt aan een verhoogd risicocontact. In dit geval geldt dus de algemene uitsluiting van 4 maanden na het eerste seksueel contact met een nieuwe partner.

In de andere gevallen geldt bij transgender personen een uitsluiting van 12 maanden na het laatste seksuele contact.

Het Rode Kruis kan echter maar uitsluiten als blijkt – op basis van nationale epidemiologische gegevens – dat er een aantoonbaar risico bestaat. Op dit moment zijn er geen gegevens die dit aantonen en een uitsluiting is volgens çavaria dus ongegrond. We vragen het Rode Kruis daarom om hun beleid aan te passen.

Zit je met vragen?

Heb je zelf nog vragen, dan kan je terecht bij het Rode Kruis op rodekruis.be/trans. Is er een situatie bij een donatie die je wil melden, is er een onterechte weigering of een ander issue, dan kan je dit melden bij Lumi, via www.lumi.be. Zo kunnen de medewerkers van Lumi het signaal doorgeven aan çavaria, om mee te nemen in het overleg met het Rode Kruis.

Heb je vragen over discriminatie, genderidentiteit of genderexpressie? Wil je meer informatie over je rechten als transgender persoon? Word je gediscrimineerd op basis van je gender of je genderidentiteit, en wil je klacht indienen? Neem dan contact op met het Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen. Je kan er terecht voor gratis informatie, advies en juridische bijstand. Je melding wordt in alle vertrouwelijkheid en steeds met jouw akkoord behandeld. Dat kan via het gratis nummer, 0800 12 8000, of via het meldingsformulier op de website igvm-iefh.belgium.be.