Liefde, Transformatie en Bierkapper: het verhaal van Michel en Andy

Een verborgen leven in Beiroet

In 2016 leidt Michel een verborgen leven in Beiroet, Libanon. Het is een samenleving waar traditie en religieuze waarden een vrij leven voor leden van de LGBTI+ gemeenschap beperken. Zelfs in het hart van de stad, waar kleine gemeenschappen een schijn van toevlucht vinden, hangt de dreiging van publieke veroordeling en institutionele druk zwaar in de lucht. Onvoorspelbare invallen in de nacht, zijn een constant gevaar voor die zeldzame momenten van samenzijn. Gearresteerd worden betekent niet alleen een persoonlijke crisis, maar ook een officiële stempel van afwijzing op je identiteit, een stempel dat de deur opent naar een leven vol discriminatie. 

Dat is het verstikkende klimaat waarin Michel moest navigeren, een leven waarin de simpele daad van liefhebben een bron van gevaar en angst wordt.

Kun je ons meer vertellen over de specifieke bedreigingen die je ontving vanwege je geaardheid in Libanon?

"Absoluut, wat ik in Libanon heb meegemaakt, vergeet ik nooit meer. Het begon allemaal best onschuldig. Mijn partner en ik werkten bij hetzelfde televisiestation, hij op de promotieafdeling en ik bij de montage. We waren veel samen, wat eigenlijk heel normaal zou moeten zijn. Maar in Beiroet, waar de blikken scherp en oordelen snel zijn, trok het de verkeerde aandacht." 

"We dachten dat het beter zou worden als we op werkvlak elk onze eigen weg zouden gaan," herinnert Michel zich, denkend aan het moment dat zijn partner besloot ergens anders te gaan werken. Maar het pakte anders uit. Het pesten werd erger. "Eerst waren het kleinigheden, zoals het wissen van werkbestanden, maar al snel sloeg het om in echte intimidatie."

Maar op een avond in november gebeurde er iets waarop hij totaal niet voorbereid was. "Ik was net klaar met werken en op weg naar de bushalte, toen ik opeens werd vastgepakt. De kapper van de zaak onder mijn appartement en drie van zijn vrienden trokken me naar binnen. Ze waren extremisten," vertelt Michel. "Eén van hen hield een scheermes tegen mijn keel en zei: 'We weten dat je homo bent. Als we je hier nog eens zien, dan..." Michel zweerde dat ze hem nooit meer zouden zien.

De volgende dag was een waas. "Marie, ik kan niet meer komen werken," vertelt Michel door de telefoon aan zijn baas, tevens een vriendin die als een van de weinigen van Michel’s relatie afwist. Ze protesteerde, zich niet bewust van de nachtmerrie die zich de avond ervoor had voltrokken, maar uiteindelijk zorgde ze ervoor dat Michel veilig kon vertrekken. "Zorg alsjeblieft voor mijn papieren," smeekte Michel, wetende dat hij Libanon zou moeten verlaten om veilig te zijn.

Dat was het begin van zijn vlucht naar België, waar hij hoopte op veiligheid en rust. Maar in werkelijkheid sloeg hij gewoon een nieuw hoofdstuk van ellende open.

Hoe verliep die eerste periode in België dan precies voor jou?

"Tja, dat was allesbehalve eenvoudig. Al vanaf aankomst belandde ik in een wirwar van bureaucratische procedures en onzekerheden. Ik dacht dat het een kwestie van weken zou zijn, maar dat draaide even anders uit," herinnert Michel zich.

"Een familielid adviseerde me om via Charleroi te reizen en daar meteen asiel aan te vragen, nog voor ik echt in België was," begint Michel zijn verhaal. "Maar door misinformatie en verwarring op de luchthaven kreeg ik al snel een stempel in mijn paspoort, nog voordat ik asiel kon vragen. Dat maakte alles direct een stuk ingewikkelder." Hij vervolgt: "Alsof dat nog niet genoeg was, had ik ook nog een recent Frans visum in mijn paspoort staan, vanwege een gepland tripje naar Disneyland. Hierdoor kwam ik meteen in aanraking met de Dublin-procedure*.’

De Dublin-procedure bepaalt welk EU-land verantwoordelijk is voor het behandelen van een asielverzoek. Meestal is dit het eerste EU-land waar de asielzoeker aankomt. Deze regel helpt dubbele asielverzoeken voorkomen en kan leiden tot het terugsturen van asielzoekers naar het land van eerste aankomst binnen de EU.

Wat was voor jou het concrete gevolg van die procedure?

"Een nog veel langere weg naar een normaal bestaan waar ik mezelf weer mens kon voelen”, zegt Michel. "En in het begin kon ik nog wel terecht bij een familielid, maar het was snel duidelijk dat dat niet voor eeuwig zou zijn. Dus moest ik naar een asielcentrum." Hij pauzeert even. "Die eerste nachten in een plastic cabine, zonder privacy, voelden bijna surreëel. Ik voelde me er allesbehalve veilig of op mijn gemak."

Later vond Michel een nieuwe plek in een ander centrum, diep in het bos en dicht bij de Luxemburgse grens. "Het was afgelegen, midden in de natuur, ver van de bewoonde wereld. Toch vond ik daar voor de eerste keer iets waardevols: ik kon anderen helpen met mijn kennis van talen. Dat gaf mijn dagen daar betekenis," vertelt Michel.

Kon je er open zijn over je geaardheid?

"Nee, eerlijk gezegd kwam dat niet eens bij me op. Ik deelde mijn kamer met zes anderen uit Irak, die best traditionele ideeën hadden en vaak baden," vertelt Michel. Daarom hield hij wie hij echt was verborgen voor de mensen om hem heen, al sprak hij wel over zijn zorgen met een begeleider. "Het was lastig, vooral omdat het vaak naar rook stonk en niet iedereen even schoon was. Als iemand die niet rookt en snel hoofdpijn krijgt, was slapen daar echt een opgave."

Gelukkig kwam er een keerpunt: "Nadat ik mijn zorgen had geuit, verhuisde ik naar een andere kamer, dit keer met een Syriër. Ik wist niet veel over hem, en dat was oké. Het belangrijkste was dat hij er bijna nooit was, wat me eindelijk wat lucht gaf.” Dit gaf Michel eindelijk een beetje rust in een periode vol onzekerheid.

De volgende etappe (1)

Uiteindelijk wordt de aanvraag van Michel afgewezen en volgens de regels van het Dublin-protocol werd hij uitgewezen naar Frankrijk. Hij besloot onder te duiken in de schaduwen van de illegaliteit. 

Eindigt dat hoofdstuk zoals je had gehoopt, of neemt het toch de wending waar je voor vreesde?

"Nee, dat kon natuurlijk niet goed gaan. Al snel werd ik opgepakt en naar het Centrum voor Illegalen van Vottem gebracht," vertelt Michel. Dat centrum leek meer op een gevangenis, vol met mensen met een zwaar verleden. Michel besloot daar wijselijk niets te zeggen over zijn geaardheid.

Zijn volgende halte was de luchthaven, geblindeerd en geboeid, naar Nice – ver weg van alles wat vertrouwd was. Eenmaal aangekomen, stond Michel er helemaal alleen voor. "Ik probeerde hulp te zoeken bij de politie, maar dat leverde weinig op," herinnert hij zich. Het was een eindeloze zoektocht naar onderdak, slepend met zijn spullen door Nice, steeds tegen doodlopende wegen aanlopend.

Uiteindelijk vond Michel een tijdelijk onderdak in een motel, dankzij de vriendelijkheid van een onbekende. “Die nacht was een kort moment van rust in de chaos,” zegt hij. Maar de volgende ochtend moest hij weer vertrekken, zonder duidelijk idee waarheen. "Frankrijk was een harde leerschool, maar ook een plek van kleine vriendelijkheden die me erdoor sleepten," sluit hij af.

De volgende etappe (2)

Frankrijk wordt het niet. Compleet aan zijn lot overgelaten reist Michel terug naar België om opnieuw te verdwijnen in de illegaliteit.

Maar uiteindelijk gebeurt daar iets dat een waakvlammetje van hoop doet ontstaan.

Hoe leidden jullie wegen uiteindelijk naar çavaria?

“We vonden onze weg naar çavaria op een moment dat we helemaal vastzaten in een wirwar van bureaucratie, puur uit frustratie”. Andy nam het initiatief om contact op te nemen met çavaria, wat een keerpunt bleek. "Ze wezen ons de weg naar Antigone Advocaten in Antwerpen, die ervaring hebben met zaken zoals de onze, inclusief de uitdagingen voor LGBTI+ vluchtelingen”, deelt Andy. “Bobber Loos heeft ons niet alleen van veel correcte informatie voorzien, maar ook verzekerd dat geaardheid op zichzelf al een sterke basis is voor de asielaanvraag.”

Michel voegt toe: "Opeens kreeg ik de kans om in België te blijven met een tijdelijke verblijfsvergunning en werkkaart." Dit nieuws was een lichtpuntje in een donkere periode. "Het gaf me een zetje om Nederlands te gaan leren, superbelangrijk om hier mijn plekje te vinden. Ik wilde gewoon de kletspartijen bij de koffieautomaat kunnen volgen en echt een deel van de groep zijn." Dankzij de ondersteuning van de staat kon Michel snel door de taalcursussen heen, wat uiteindelijk leidde tot een vast contract en een aanzienlijke verbetering van zijn taalvaardigheid door alledaagse gesprekken. "Elke klant die de tijd nam voor een praatje, hielp me mijn Nederlands te verbeteren," glimlacht Michel.

Hoe lukt het jouw om terug positief te denken na zovele moeilijke jaren?

“Positief denken is daarin cruciaal”, geeft Michel aan. “Ik vertel mensen vaak: negatieve gedachten trekken negativiteit aan, net als een magneet. Maar als je kiest voor een positieve houding, zul je merken dat zelfs te midden van tegenslagen, je die minder zwaar voelt. Ze lijken meer op tijdelijke obstakels dan onoverkomelijke problemen." Michel reflecteert op zijn eigen transformatie: "Vroeger zag ik alles door een donkere bril, zelfs de goede dingen werden overschaduwd door negativiteit. Op een dag realiseerde ik me dat ik mijn mindset moest veranderen. Vanaf dat moment begon ik de hulp en kansen om me heen te zien, en beetje bij beetje maakte ik vooruitgang. Het was een leerproces, maar door positief te blijven, werd alles helderder en voelde ik me minder overweldigd door de negatieve aspecten van het leven."

Uiteindelijk zouden jullie samen ‘Bierkapper’ opstarten. Hoe kwamen jullie op het idee om samen een bierkapperszaak te beginnen?

“Op café, natuurlijk” begint Andy, als zytholoog/biersommelier, met een lach. Michel, die al jaren ervaring had als barbier in Libanon, vult aan: "Na een mislukte poging om te studeren door een moeilijke toelatingsproef en de drempel van de taaltoets, besloot ik terug te grijpen naar wat ik echt kende en waar ik van hield - het kappersvak." 

Michel deelt verder: "Op een avond, terwijl we over bier praatten, herinnerde ik me plots wat mijn oma altijd zei. Ze had geen shampoo en waste daarom haar haren met bier. Dat zette me aan het denken." Hij lacht: "Ik had dat verhaal wel vaker van haar gehoord, maar nooit echt begrepen waarom bier zo goed was voor het haar."

"En zo, zittend in dat café, kwam het idee tot leven. Waarom niet onze krachten bundelen en iets unieks starten?" zegt Andy. "Een plek waar we de traditionele barbierskunst kunnen combineren met de rijke Belgische biercultuur. En dat was het begin van Bierkapper."

Het levert jullie uiteindelijk zelfs de titel op van ‘UNIZO: Starter van het Jaar’ in Limburg!

Inderdaad, die erkenning was voor ons een ongelooflijk moment!" begint Andy. "Na een artikel in Made in Limburg en een reportage door TVL kwam onze zaak onder de aandacht van UNIZO. Ze waren op zoek naar unieke starters voor de 'Starter van het Jaar' in Limburg en ons concept, waarin we de ambacht van barbier combineren met de rijke Belgische biercultuur, trok hun aandacht."

"De vertegenwoordiger van UNIZO was verrast dat zoiets als onze Bierkapper-zaak nog niet bestond. Dat we iets zo traditioneels als een barbierszaak konden vernieuwen met een typisch Belgisch product als bier, vonden ze fascinerend," voegt Michel toe. "Het meedoen aan de wedstrijd, en uiteindelijk winnen, was een bevestiging van ons harde werk en onze creativiteit. Het leverde ons niet alleen veel publiciteit op, maar ook geweldige ondersteuning van UNIZO."

Andy benadrukt: "Wat ons echt onderscheidt, is het totaalplaatje. Niet alleen het unieke idee achter Bierkapper, maar ook Michels achtergrondverhaal. Samen trekken we mensen aan die op zoek zijn naar iets anders, iets authentieks." Michel glimlacht: "Deze erkenning voelde als een bekroning op onze inspanningen en een stimulans om verder te innoveren."

En hoe gaat het verhaal nu verder? Hoe ziet de toekomst eruit voor Bierkapper?

"Onze grootste focus ligt momenteel op het ontwikkelen en lanceren van onze eigen bierverzorgingsproducten”, begint Andy. “We werken al met de geweldige producten van TRAPP, maar we streven naar een lijn op basis van 100% natuurlijke ingrediënten, zonder synthetische stoffen."

Michel vult aan: "We hebben al veel tijd en energie geïnvesteerd in het creëren van deze producten omdat we geloven in de kracht van natuurlijke verzorging. We willen echt weg van de chemische componenten die vaak in verzorgingsproducten zitten."

"Maar dat is niet ons enige plan," vervolgt Andy. "Binnen een jaar of twee hopen we dichter naar het centrum van Bilzen te verhuizen, of misschien naar een andere stad, met een grotere zaak en meer medewerkers. En wie weet: misschien openen we in de toekomst wel een tweede zaak of starten we een franchise, zowel in België als internationaal."

Michel lacht: "Maar echt, we genieten volop. Ons avontuur in de bierwereld? Dat voelt als één grote, warme omhelzing."

Tot slot, Michel, is jouw familie uit Libanon eigenlijk ooit in België geweest?

"Nee, ik heb mijn familie eigenlijk al 8 jaar niet gezien," zegt Michel. "De situatie in Libanon, met de conflicten en mijn geaardheid, maakt de situatie nog altijd een beetje complex. Mijn ouders wisten wel dat ik wegging, maar de ware reden bleef onbesproken. Inmiddels weet mijn moeder dat ik tot de LGBTI+ gemeenschap behoor." Hij zucht even. "Dat is niet makkelijk in een orthodox-christelijk gezin. Acceptatie kost tijd, zeker met onze culturele en sociale achtergrond. Ik begrijp haar standpunt; ik ben tenslotte daar opgegroeid en ken de uitdagingen voor LGBTI+ personen daar maar al te goed."

Heb je het plan om ooit zelf terug naar Libanon te gaan?

"Als de situatie in Libanon veiliger wordt, zou ik er zeker over nadenken om terug te gaan. Maar, de eerste keer zou ik alleen gaan," vertelt Michel. "Het zal ongetwijfeld een emotioneel weerzien worden met mijn ouders, na zoveel jaar." Hij glimlacht bij het vooruitzicht van een tweede bezoek: "Als de emotionele storm wat geluwd is, zou ik graag Andy meenemen. Ik wil hem de schoonheid van Libanon laten zien, de prachtige plekken die het land rijk is. Het heeft iets magisch, bijna als Italië, met zijn natuurlijke pracht. Zahlé, de stad waar ik geboren ben, houdt een speciaal plekje in mijn hart als de laatste christelijke stad in het Midden-Oosten."