Belgisch dragicoon Vanessa Van Cartier : "Moeilijk gaat ook, daar ben ik het beste bewijs van"
"RuPaul’s Drag Race", de in Amerika populaire talentenjacht voor showqueens, krijgt nu ook een Belgische versie. Toch zal de Franstalige variant "Drag Race Belgique" niet de allereerste Belgische queen kronen. Dat gebeurde vorig jaar al, toen "onze" dragpionier Vanessa Van Cartier het tweede seizoen van "Drag Race Holland" won.
Het bijzondere levensverhaal van Vanessa staat nu zelfs in een allesonthullende biografie neergeschreven "Stay true to who you are". Tijd om nader kennis te maken met deze queen onder de queens. "Drag was mijn school, mijn latere transitie de vrucht die ik daarvan geplukt heb."
Jasper Van Biesen
13/06/2022
Vanessa, gefeliciteerd met ‘Stay true to who you are’, je levensverhaal in boekvorm. Leren we daarin de vrouw achter de prachtige outfits en de oogverblindende make-up kennen?
"Je leert de persoon achter de artieste kennen. Bijvoorbeeld hoe ik ben opgegroeid, maar vooral hoe ik heb moeten vechten om te staan waar ik vandaag sta. Geloof me, de nieuwsgierige lezers komen veel te weten over mij."
Je gaat inderdaad geen onderwerp uit de weg. Je moeilijke jeugd, werken in de prostitutie, de trauma’s die je hebt moeten overwinnen …
"Ik heb eigenlijk alles verteld over mijn leven. Ik vind dat je in je eigen biografie eerlijk en rechtuit moet zijn. Je moet het niet verbloemen. Sommige trans personen kijken bijvoorbeeld niet graag terug naar foto’s van vroeger, maar ik heb ze toch in het boek laten zetten. ‘Lelijke hond’, denk ik als ik die foto’s zie, maar elk leven heeft zijn grote minpunten."
Wie of wat hoop je te bereiken met je verhaal?
"Een bepaald boek heeft ooit mijn leven gered. Het zou mooi zijn moest ik hetzelfde voor iemand anders kunnen betekenen. Of je nu worstelt met je genderidentiteit, al in transitie bent of in een toxische relatie zit … Je mag je spiegelen aan mijn verhaal. Moeilijk gaat ook, daar ben ik het beste bewijs van. Believe me!"
Is dat ook de reden dat er pagina’s met duidende informatie over transgender zijn en hulplijnen in je boek staan?
"Daarmee wijs ik min of meer de weg, ik reik mijn hand uit. Kijk; ik ben een dragqueen en geen psycholoog. Maar ik merk dat mijn verhaal al veel betekend heeft voor anderen. ‘Je hebt mijn leven gered’, zei ooit iemand tegen mij. Ik kan niet beschrijven hoe dat voelt. Ik had die hulp destijds niet nodig, maar niet iedereen kan even sterk zijn als ik."
In je boek zeg je dat je als trans persoon ‘een soldaat van het leven bent. Je moet veel overwinnen en het blijft een strijd’. Mag ik dat een sombere gedachte vinden?
"Het is op verschillende vlakken een strijd, zowel mentaal als fysiek. Al die hormonen en medicatie dat je moet nemen bijvoorbeeld, maar ook die eeuwige zelfaanvaarding. Als trans persoon leef je elke dag met een grijs wolkje boven je hoofd. Het is niet gemakkelijk om dat weg te duwen. Je moet schijt hebben aan iedereen. Want de maatschappij zal altijd kritiek blijven hebben over hoe je eruit ziet, dat gaan jij of ik niet veranderen. Ik nam ooit eens de bus en ik herkende een andere trans persoon. Maar ze zag er veel mannelijker uit dan ik. Wel, zij werd uitgelachen en ik niet. Je handen die te groot zijn, je stem te zwaar … alles is goed om mee uitgelachen te worden. Bij transgenders ligt er nog altijd een veel te grote focus op je uiterlijk.
Hoe kwam dat?
"Uit jaloezie. Ik kreeg een etiket. Andere queens dachten dat ik als vrouw een streepje voor zou hebben. Maar drag is een kunstvorm. Met een beetje eyeliner ga ik naar de supermarkt, op het podium moet het veel meer zijn dan dat, schat. Ik heb zelfs meer werk met me op te maken dan andere collega’s. Nu is er gelukkig veel meer aanvaarding. Ik durf zelfs zeggen dat ik dat taboe doorbroken heb in België."
Mag ik vragen welke rol drag gespeeld heeft in je eigen transitie, op de weg naar jezelf?
"Laat me zeggen dat drag de school is geweest waarin ik veel geleerd heb, mijn latere transitie de vrucht die ik daarvan heb geplukt. Drag is jarenlang mijn uitvlucht geweest. Zo kon ik de vrouw die ik altijd geweest ben, beleven zonder mijn hele leven te veranderen. Maar na verloop van tijd ben ik uiteraard gaan beseffen dat het zo niet verder kon en ik me op alle vlakken vrouw wilde voelde. Heel logisch eigenlijk, want iedereen spreekt me al jaar en dag aan als Vanessa. Iedereen zag me als vrouw, nu bén ik het ook."
In het boek vertel je over hoe moeilijk je vader het had met je trans vrouw zijn, werd je in de dragwereld wel met open armen ontvangen?
‘Nee, na mijn geslachtsoperatie werden zelfs al mijn boekingen geannuleerd. Om rond te komen, ben ik toen beginnen werken als poetshulp.’
Er is zelfs een tijd geweest dat trans vrouwen niet toegelaten werden tot de castings van ‘RuPaul’s Drag Race’. Hoe groot was de opluchting dat je vorig jaar toch kon deelnemen aan de Nederlandse versie én nog won ook?
"Oh, ‘RuPaul’s Drag Race Holland’ winnen, als Belgische en eerste Europese trans vrouw dan nog, dat gevoel valt niet te beschrijven! Ik kom heel sterk over, maar soms heb ik te weinig zelfvertrouwen. Dus ik had nooit gedacht dat ik zou winnen."
Is je populariteit gestegen dankzij die titel?
"Die kroon opent nieuwe deuren! Sinds die overwinning heb ik mijn eigen boekingsagent. Dat heb ik nog nooit gehad. Ik was het gewoon om alles zelf te regelen. Als ik vroeger twee boekingen per week had, sprak ik al over een drukke week. Nu ben ik elke dag bezet. Ik reis de hele wereld rond als dragartieste."
Met ‘Drag Race Belgique’ komt er nu ook een Belgische, maar louter Franstalige versie van de talentenjacht. Een gemiste kans voor Vlaanderen?
"Volgens mij heeft dat allemaal te maken met macht. Het meeste geld op tafel gooien. Een Waalse tv-zender heeft de rechten gekocht om het in Franstalig België uit te zenden. Het is heel jammer dat ze niet samenwerken met een Vlaams kanaal. Al hoop ik dat er een paar goede tweetalige Vlaamse queens deelnemen aan het programma. Dat opent misschien de ogen van de Vlaamse tv-makers. Wie weet komt er dan ooit een ‘Drag Race’ in Vlaanderen."
Heb je deelgenomen aan de castings?
"Nee, maar als ze me bij bellen voor ‘RuPaul’s Drag Race’ in Amerika of ergens anders mét RuPaul als presentatrice, ben ik weg! Dat zou ik heel graag doen. Want ik heb hem (RuPaul Andre Charles, de persoon achter het personage, gebruikt zowel de voornaamwoorden hij als zij, nvdr.) nog niet ontmoet."
Onlangs was je op een conventie speciaal voor de dragwereld in Los Angeles. Wat moet ik me daarbij voorstellen?
"Sommige fans staan uren in de rij om mij te zien. Ze huilen zelfs als ze me eindelijk ontmoeten. Sommige queens gaan dan zweven, maar ik blijf juist nog meer met de voetjes op de grond. Dan weet ik waarvoor ik dit doe. Als ze mij zien optreden of op tv zien, beseffen ze dat het voor hen ook nog kan gebeuren. Of je nu één of twintig pluimen in je gat hebt, ik ga niet zeggen wat goed of slecht is. We doen allemaal ons best om te schitteren."
Klopt het als ik zeg dat wij in België niet beseffen hoe populair drag is in de VS?
"Het krijgt volgens mij wereldwijd een boost. Maar België hoort bij de landen die ter plaatse blijven trappelen. En dat voor een land waar altijd veel travestiegezelschappen zijn geweest. Nederland omarmt dat veel beter, daar verschijn ik zelfs in spelprogramma’s."
Hier in België niet, streef je nog naar die nationale erkenning?
"Bedoel je een bekende Vlaming zijn die elke dag op tv komt? Gaat dat mijn leven veranderen? Nee, schat. Ik ben heel tevreden als ik dankzij mijn optredens respect krijg. Over televisie gesproken: ik kom binnenkort op tv in België! Meer verklap ik niet."
Je lijkt aan de top van je carrière te staan.
"Ik heb altijd kunnen leven van mijn boekingen, maar je kan het niet vergelijken met ‘Drag Race’ winnen in VS. Die queens kunnen na zes maanden al een huis kopen van wat ze verdienen. Daar kan ik niet over meespreken. Aan mijn pols hangt nog geen Rolex, meid. Och, ik vind die horloges niet eens mooi". (lacht)
